در قسمت قبلی به استفاده از ازن جهت ضدعفونی آب صحبت کردیم. با وجود کارایی بسیار خوب استفاده از ازن پیش از دستگاه آب شیرین کن روش های دیگری نیز جهت تصفیه آب وجود دارد. در این مطلب به سایر روش های ضدعفونی آب می پردازیم.
ضدعفونی آب ورودی به آب شیرین کن به کمک ید
در موارد اضطراری می توان از ید جهت ضدعفونی آب شرب استفاده کرد. بررسی های زیادی جهت مشخص کردن تاثیر ید در از بین بردن ویروس ها انجام شده است. آزمایش ها نشان می دهد استفاده از ۸ میلی گرم ید در یک لیتر آب به مدت ۲۰ دقیقه می تواند منجر به اطمینان سلامت آب جهت شرب شود. مانند سایر روش های شیمیایی ضدعفونی آب، میزان دوز تزریقی به صورت معکوس با زمان تماس مورد نیاز ارتباط دارد. در صورت استفاده از دوز کمتر زمان بیشتری جهت انتظار نیاز است و دوز بالاتر در مدت زمان کمتری تاثیرگذار می باشد. با وجود نتایج رضایت بخش آزمایش های تاثیر ید در ضدعفونی آب، تاثیر ید بر بدن انسان چندان مورد توجه قرار نگرفته است و به همین علت استفاده از ید فقط در شرایط اضطراری پیشنهاد می شود.
ضدعفونی آب ورودی به آب شیرین کن به کمک نقره
تاثیر نقره به شکل های مختلف در جلوگیری از رشد میکروارگانیسم ها مشاهده شده است. فرمی که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد ترکیب نقره با کربن اکتیو به صورت فیلتر نانو سیلور می باشد. برخی از گونه های باکتری در تماس با یون نقره شکل غیرفعال به خود می گیرند. با این وجود تاثیر این روش در میان متخصصان مورد بحث است، چرا که با وجود نابودی برخی از باکتری ها مانند اشرشیا کلی، سالمونلا، شیگلا و ویبرو، اثر آن بر روی ویروس ها، کیست ها و سایر گونه های باکتری بسیار کمتر است.
استفاده از نقره در تصفیه آب و آب شیرین کن بو و مزه نامطبوعی در آب ایجاد نمی سازد. همچنین وجود مواد ارگانیک در آب در تاثیر گذاری آن اثر سوئی ندارد. با این وجود به دلیل هزینه بالا، تداخل با یون های کلراید و سولفید، نیاز به زمان ماند بالاتر و عدم توانایی در نابودی کامل باکتری ها استفاده از آن را محبوب نکرده است.
ضدعفونی آب ورودی به آب شیرین کن به کمک مس
یون های مس و سولفات مس به صورت گسترده در نابودی جلبک از سطح آبهای دریاچه ها و سدها مورد استفاده قرار می گیرد. اما این یون ها در نابودی باکتری ها چندان تاثیری ندارند. در مقابل روش مرسوم تر جهت ضدعفونی آب استفاده از یونیزه کردن مس-نقره است. این عمل توسط فرآیند الکترولیز صورت می گیرد. در طی این عمل جریانی الکتریکی درون مس-نقره عبور داده می شود و یون های مثبت شده مس (Cu+ و Cu2+) و نقره (Ag+) تشکیل می شوند.
در فرآیند ضدعفونی و تصفیه، آب از بین دو الکترود مس-نقره با فاصله کم عبور کرده و به دلیل اعمال جریان الکتریکی یون های مثبت در آب رها شده و به سمت الکترود مقابل حرکت می کنند. به صورت کلی برای هر ۰٫۱۵-۰٫۴۰ ppm یون مس، ۵-۵۰ ppb یون نقره مصرف می شود. این روش تصفیه آب به دلیل بی خطر بودن و عدم استفاده از کلر، در ایستگاه فضایی نیز جهت تولید آب شرب سالم مورد استفاده قرار می گیرد.
یون های باردار شده مس (Cu2+) در آب به سمت یون منفی که در باکتری، ویروس و قارچ وجود دارد جذب می شود. در این صورت Cu2+ با بار منفی موجود در دیواره میکروارگانیسم ها پیوند الکترواستاتیک برقرار می کند. در نتیجه در عملکرد دیواره میکروارگانیسم ها در جذب مواد مغذی اختلال ایجاد می نمایند. نفوذ Cu2+ در دیواره سلول، امکان نفوذ یون Ag+ به داخل سلول را ایجاد می نماید. یون های نقره با ایجاد پیوند با بخش های مختلف سلول مانند RNA، DNA، پروتئین ها و آنزیم ها، تمامی فعالیت های حیاتی را مختل می سازند. در نتیجه عملیات رشد و تقسیم باکتری ها متوقف شده و از بین بروند. این یون ها در داخل آب نیز فعال باقی می مانند تا توسط میکروارگانیسم دیگری جذب شوند. در ایالات متحده، بسیاری از سازندگان آب های بسته بندی از یونیزه کردن مس-نقره به جای ضدعفونی توسط کلر بهره می برند تا از تولید مواد جانبی جلوگیری نمایند.
در بسیاری از کاربردها و پیش تصفیه های دستگاه آب شیرین کن نیز می توان از ترکیب دو روش یونیزه کردن مس-نقره و کلرزنی، مکانیسم عالی جهت ضدعفونی آب و غیرفعال سازی تمامی باکتری ها و ویروس ها بهره برد.
در کنار روش های ذکر شده روش های دیگری مانند کلرزنی و استفاده از اشعه UV جهت ضدعفونی آب پیش از سیستم اسمز معکوس و آب شیرین کن وجود دارد اما به دلیل گستردگی استفاده و مطالب زیاد در این زمینه از توضیح بیشتر در رابطه با آنها خودداری شد.
